W jaki sposób uczy się Twoje dziecko?

Każde dziecko uczy się na swój własny sposób. Poznanie tego sposobu jest najlepszą drogą, aby pomóc mu uczyć się najefektywniej. Ten rozdział pomoże Ci poznać i zrozumieć sposób jaki Twoje dziecko preferuje podczas nauki.

Ten rozdział zademonstruje Ci kluczowe znaczenie jakie ma sposób Twojego porozumiewania się z dzieckiem i innych czynności podejmowanych w jego obecności. Zobaczysz jak duży ma to wpływ na Twoje dziecko. Zrozumiesz też, że dostosowanie Twojego zachowania może skutkować ogromnymi zmianami w zachowaniu Twojego dziecka.

Zrozumieć preferowaną formę nauki Twojego dziecka

Zrozumienie preferowanego sposobu nauki Twojego dziecka dostarcza mnóstwa informacji na temat tego w jaki sposób możesz wspierać swoje dziecko podczas nauki. Jego naturalny styl uczenia i poznawania świata jest dla niego bardzo ważny, ale może niekiedy stanowić przeszkodę w sferze społecznej.

W celu lepszego zrozumienia preferowanego sposobu uczenia się Twojego dziecka pomocne mogą okazać się odpowiedzi na następujące pytania:

• Czy Twoje dziecko preferuje naukę poprzez rozmowę, czy woli raczej obrazki i pisany tekst?
• Czy łatwo zapamiętuje poszczególne fakty lub nawet Twoje całe wypowiedzi?
• Czy skupia się na detalach czy też ważniejsza jest dla niego całość?
• Czy cały czas próbuje poznawać coś nowego, czy też jest bardzo przywiązany do rzeczy, które już zna i do czynności, które już umie?

Czytaj dalej, aby dowiedzieć się jaki jest preferowany styl nauki Twojego dziecka i jakie to niesie konsekwencje.

Czy Twoje dziecko jest "wzrokowcem", czy też preferuje słuchanie?

Niektóre dzieci bardzo dobrze komunikują się werbalnie. Potrafią nauczyć się bardzo wiele o różnych sytuacjach społecznych poprzez rozmowę. Inne dzieci są wzrokowcami. Lepiej przyswajają wiedzę jeśli mogą coś zobaczyć. Dla takich dzieci bardzo pomocne podczas nauki mogą okazać się "wizualne wskazówki" takie jak obrazki i pisany tekst. Oczywiście, sposób w jaki ludzie przyswajają wiedzę jest zawsze pewną wypadkową nauki za pomocą wzroku i słuchu.

Zweryfikuj poniższe punkty, aby dowiedzieć się, czy Twoje dziecko preferuje naukę za pomocą wzroku czy słuchu. Może się też okazać, że Twoje dziecko nie ma wyraźnych preferencji co do zmysłu w wykorzystaniem którego najlepiej przyswaja wiedzę. Bez względu na preferowany sposób nauki Twojego dziecka ta książka pokaże Ci jak najefektywniej możesz pomóc swojemu dziecku.

Dziecko, które preferuje zmysł wzroku podczas na nauki.

• Lubi układać puzzle
• Lubi rysować
• Z przyjemnością bawi się klockami
• Łatwo zapamiętuje to co zobaczyło (np.: drogę do domu dziadków)
• Lubi oglądać programy telewizyjne (zwłaszcza te gdzie są widoczne jakieś litery)
• Lubi książki
• Potrafi przeczytać niektóre słowa

Dziecko, które preferuje zmysł słuchu podczas na nauki.

• Stara się mówić jak osoba dorosła
• Ma bogate słownictwo
• Lubi wymieniać rzeczy, którymi jest zainteresowane (nazwy krajów, dinozaurów, ulubionych bohaterów)
• Lubi rozmawiać o tym co robi w danej chwili i o tym co wydarzyło się w przeszłości
• Zapamiętuje wyrażanie, a czasem nawet całe zdania
• Często rozpoczyna rozmowę
• Lubi uczestniczyć w rozmowach (zwłaszcza tych, które samo rozpoczęło)

Ogólnie rzecz ujmując osoby będą wzrokowcami uczą się lepiej poprzez obserwację, a osoby będące słuchowcami uczą się lepiej poprzez rozmowę i słuchanie. Należy mieć na uwadze, że powyższy podział jest tylko jednym z możliwych podziałów sposób uczenia się. Inne sposoby zdobywania wiedzy będą zaprezentowane w dalszej części tego rozdziału.

Poznanie sposobu uczenia się Twojego dziecka
Nikt nie lubi jak ktoś inny przyczepia jakąkolwiek etykietę jego dziecku. Niemniej jednak szczegółowa diagnoza dziecka często pozwana na poznanie motywów jego działania, oraz sposobu w jaki dziecko uczy się. Ponieważ dzieci z Zespołem Aspergera oraz dzieci z zaburzeniami w sferze niewerbalnej przeważnie sprawnie posługują się mową to rozmowa jest dla nich najlepszym sposobem zdobywania wiedzy. Oczywiście obserwowanie różnych sytuacji społecznych (zarówno w rzeczywistości jak i w książkach) także jest dla nich bardzo pomocne. Takie obserwacje są szczególnie pomocne osobom będącym silnymi wzrokowcami (np.: wysoko funkcjonującym autystom).

W jaki sposób zapamiętuje Twoje dziecko?

Nauka poprzez spamiętywanie
Wiele dzieci z Autyzmem Wysoko Funkcjonującym lub Zespołem Aspergera uczy się poprzez zapamiętywanie całego mnóstwa faktów. W okresie swojej młodości dzieci te skupiają się na informacji którą mogą zapamiętać, najlepiej jeśli jest podana w formie list, np.: ciągi liter lub liczb. Kiedy są już starsze potrafią zapamiętać wiele faktów na temat wybranego zagadnienia.

Jeśli Twoje dziecko potrafi spamiętać wiele rzeczy to może sprawiać wrażenie bardzo bystrego. Niestety często wiąże się to z tym, że nie jest ono elastyczne i dość często ma ograniczony zestaw czynności, które wykonuje jak i tematów, na które chce dyskutować.

Nauka poprzez powtarzanie całych sentencji wyrazów
Używanie "echolalii" - powtarzanie pojedynczych słów lub całych sekwencji słów - jest jednym ze sposobów w jaki wszystkie dzieci uczą się wymawiać nowe słowa. Większość dzieci przestaje to robić jak tylko znajdzie swój unikalny styl na posługiwanie się mową. Ale nawet wtedy dzieci często używają zwrotów zasłyszanych w filmach czy piosenkach. Czasem użycie czyichś słów jest najlepszym sposobem na wyrażenie tego co chce się powiedzieć.

Jak tylko Twoje dziecko zacznie rozumieć, że każde słowo ma swoje znaczenie jego własne wypowiedzi będą stopniowo zastępować echolalie. Może się zdarzyć tak, że Twoje dziecko notorycznie powtarza jakiś tekst jedynie po to, żeby się uspokoić. Przestanie to robić jeśli znajdzie jakiś inny równie efektywny sposób na uspokojenie się.

Dzieci, które uczą się poprzez zapamiętywanie całych sentencji wyrazów mogą nieprawidłowo rozumieć wypowiedzi innych ludzi. Jest tak ponieważ nie będą potrafiły podzielić całej wypowiedzi na poszczególne składowe. Dla przykładu Twoje dziecko mogło przywyknąć do zwrotu "Daj piątkę". Jeśli powiesz mu "Daj pięć buziaków" to ono może chcieć "przebić piątkę" ponieważ kojarzy każdą wypowiedź zaczynającą się od słów "Daj piątkę/pięć" z gestem "przebijania piątki".

Czy Twoje dziecko lubi próbować nowych rzeczy?

Istnieje pewien obszar w mózgu, który sprawia, że jesteśmy szczególnie podekscytowani jakąś rzeczą tylko dlatego, że jest ona dla nas czymś nowym. Ale u niektórych osób ten obszar w mózgu zdaje się nie pracować w ten właśnie sposób. Jeśli twoje dziecko nie zwraca uwagi na nowości w jego otoczeniu lub wręcz stara się unikać robienia nowych rzeczy to prawdopodobnie ten obszar w jego mózgu działa w sposób niestandardowy.

Jeśli jesteś świadoma tego, że Twoje dziecko preferuje aby rzeczy i czynności w jego otoczeniu nie ulegały zmianie, to musisz więcej uwagi poświęcić sposobowi w jaki wprowadzasz zmiany. Pomocną strategią może okazać się wcześniejsze sygnalizowanie nadchodzących zmian. Staraj się też nie wprowadzać zbyt wielu zmian jednocześnie.

Czy Twoje dziecko jest przesadnie lękliwe?

Oprócz zmian w swoich nawykach istnieją też inne rzeczy, których może się obawiać Twoje dziecko. Takie lęki mogą być sporą przeszkodą. Jeśli zidentyfikujesz rzeczy, które wywołują niepokój u Twojego dziecka to będziesz mogła skuteczniej zaradzić tym lękom. Poniższa lista może Ci pomóc.

• Moje dziecko boi się ciemności.
• Moje dziecko boi się psów i owadów.
• Moje dziecko musi być w ciągłym ruchu.
• Moje dziecko nie lubi rozłąki ze mną.
• Moje dziecko obawia się, że staną się jakieś złe rzeczy.
• Moje dziecko odczuwa trwogę przed pójściem do szkoły.
• Moje dziecko boi się ...

Jeśli będziesz wiedziała co budzi niepokój u Twojego dziecko to będziesz mogła pomóc mu lepiej przygotować się na nadchodzące stresujące wydarzenie. Czasami wystarczy jedynie drobna zmiana, jak zostawienie włączonej lampki nocnej zanim dziecko uśnie lub zakrycie wiszącego na ścianie obrazu, którego dziecko się boi. Dla wielu dzieci pomocne okazują się różne techniki łagodzące ich niepokój. Wiele dzieci doznaje uczucia odprężenia jeśli tylko podejmą jakąś czynność wymagającą aktywności fizycznej. Innym sposobem sprawienia, aby Twoje dziecko było bardziej spokojne jest stopniowe przyzwyczajanie do rzeczy lub czynności, które budzą w dziecku niepokój. Dla przykładu, jeśli Twoje dziecko obawa się czynności to możecie zacząć bawić się w szukanie skarbów po ciemku z wykorzystaniem latarki.

Dzieci przejawiające różne lęki muszą nauczyć się jak radzić sobie z nimi i znaleźć sposób na samodzielne uspokojenie się. Dla przykładu, jeśli Twoje dziecko panicznie boi się psów to może w chwili kiedy jakiś pies przechodzi obok niego nucić sobie ulubioną piosenkę (aby nie musieć skupiać się na psie). Twoje dziecko może też próbować zrelaksować się samodzielnie poprzez wykonanie kliku głębokich oddechów (wdech nosem i wydech ustami).

Czy Twoje dziecko skupia się na detalach, czy postrzega coś jako całość?

Kiedy większość z nas patrzy na jakiś przedmiot to postrzega go jako spójną całość. Na detalach nie zwracamy uwagi lub zwracamy uwagę przy dłuższej obserwacji.

Dla przykłady, jeśli patrzymy na kartkę papieru to przychodzi nam na myśl, że taki papier służy do pisania. Przeważnie nie myślimy o właściwościach tego papieru (jest biały, płaski, prostokątny i ma narysowane linie). Wiele dzieci z Zespołem Aspergera i Autymem Wysoko Funkcjonującym zwraca uwagę głównie na tego typu szczegóły. I to właśnie poprzez pryzmat tych szczegółów (a nie całości) postrzegają otaczającą ich rzeczywistość.

Dla takich dzieci może być wyzwaniem zrozumienie, że istnieje więcej niż jedno wytłumaczenie danej rzeczy czy czynności. Wyobraź sobie, że widzisz staruszkę z laską i na tej podstawie przyjmujesz założenie, że wszystkie starsza osoby zawsze posługują się laską. Ten sposób rozumowania jest dość powszechny u osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu.

Postaraj się dokładnie poobserwować swoje dziecko by stwierdzić, czy nie koncentruje się ono zbyt mocno na szczegółach. Jeśli tak jest będzie musiała mu trochę pomóc, aby łatwiej mu było postrzegać coś jako całość.

Zaburzenia sensoryczne.

Informacje o otaczającym nas świece docierają do nas za pomocą zmysłów (wzroku, słuchu, smaku, zapachu i dotyku). Oprócz tych pięciu zmysłów ważną rolę odgrywa też ruch i zmysł równowagi. Zwykle nie przykładamy zbyt wielkiej uwagi do tych wszystkich informacji, które docierają do nas za pomocą zmysłów. Rolą mózgu jest odpowiednia kategoryzacja i priorytetyzacja otrzymywanych informacji tak aby zostały uwzględnione tylko te najważniejsze, a te mniej istotne zignorowane.

Twoje dziecko może inaczej postrzegać świat za pomocą zmysłów niż większość z nas. Dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu mogą częściej niż inne dzieci odczuwać nadmierną stymulację zmysłów. Mogą być przesadnie wrażliwe na sygnały dostarczane za pomogą jakieś zmysłu, lub nie reagować na sygnały pochodzące z jakiegoś zmysłu. Aby Twoje dziecko mogło się skutecznie uczyć (a także rozmawiać, czy bawić) trzeba w pierwszej kolejności uporać się z tymi trudnościami.

Czy Twoje dziecko doświadcza problemów z nadmiernym odczuwaniem za pomocą zmysłów (przestymulowanie)?

Czasami niektóre dzieci nie potrafią poradzić sobie z nadmiarem informacji docierających do nich za pomocą zmysłów. W efekcie może dochodzić to przestymulowania.

Nie powinno więc dziwić, że dziecko, u którego doszło do przestymulowania nie zwraca uwagi na innych ludzi. Trudno być towarzyskim i aktywnie uczestniczyć w sytuacjach społecznych jeśli jest się ciągle rozpraszanym przez np.: jakiś dźwięk czy światło.

Czy Twoje dziecko jest nadwrażliwe?

Niektóre dzieci są nadwrażliwe na pewne doznania. Innymi słowy, wystarczy niewielka doza jakiegoś doznania, żeby sprawić, że dziecko poczuje się niekomfortowo.

Jeśli Twoje dziecko jest nadwrażliwe to może starać się unikać pewnych doznań. W takich chwilach może wydawać się poruszone i niespokojne. Dla przykładu może zatykać uszy jak tylko usłyszy dźwięk odkurzacza. Może też, jak Emilka na obrazku poniżej, ratować się ucieczką.

Czy Twoje dziecko ma niską wrażliwość?

Może Twoje dziecko wykazuje zbyt małą wrażliwość na pewne doznania. Oznacza to, że potrzebuje dużo większej ilości danego bodźca, aby go odczuć. Dla przykładu potrzebuje żeby mówić do niego bardzo głośno lub chce przebywać w pomieszczeniach z bardzo jasnym źródłem światła.

Czasami wydaje się, że dzieci z niską wrażliwością na pewne bodźce, nie są zainteresowane tym co się dzieje w ich otoczeniu. Mogą też mieć problemy ze zwracaniem uwagi na Ciebie. Kiedy takim dzieciom dostarcza się więcej bodźców to czują się wtedy lepiej. Takie dzieci często same szukają stymulujących je bodźców - tak jak Etan na obrazku poniżej.

Mamie Etana wydaje się, że unika on siostry i sytuacje społeczne sprawiają, że czuje się niekomfortowo. W rzeczywistości tak nie jest. Żeby poczuć się komfortowo Etan potrzebuje dostarczyć sobie bodźców ruchowym poprzez bieganie. Podobne poczucie komfortu przynosi mu także skakanie, wspinanie się i wysokie huśtanie na huśtawce.

Twoje dziecko może być zbyt wrażliwe na jedne doznania i zbyt mało wrażliwe na inne. Dla przykładu może nie reagować kiedy wołasz go po imieniu (niska wrażliwość na mowę) i jednocześnie zasłaniać uszy kiedy nieopodal szczeka pies (przesadna wrażliwość na pewne dźwięki).

Jak pomóc swojemu dziecku radzić sobie z nadwrażliwością lub niską wrażliwością?

Zachowania Jacka, Emilki i Etana zdradzają jaką cechują się wrażliwością na różne bodźce i jak sobie radzą kiedy czują się niekomfortowo. Rodzice, którzy zrozumieją ich specyficzne potrzeby dotyczące bodźców będą w stanie im pomóc.

Dla przykładu mama Emilki może poprosić ciocię Rodę, żeby mówiła trochę ciszej. Jeszcze lepszym rozwiązaniem będzie jeśli Emilka sama będzie umiała poprosić o to ciocię. Mama Jacka może kupić takie krzesło na którym będzie się on czuł stabilnie i pewnie. Mama Etana może zaproponować zabawę w berka przed posiłkiem. W ten sposób Etan dostarczy sobie bodźców, których potrzebuje.

Możesz starać się pomóc Twojemu dziecku radzić sobie z różnymi doznaniami tak aby dziecko nie musiało czuć się niekomfortowo i przez to unikało kontaktów społecznych. Z biegiem czasu Twoje dziecko samo nauczy się jak ma radzić sobie w podobnych sytuacjach, aby się uspokoić.

Aby dowiedzieć się jaka jest wrażliwość Twojego dziecka na różne doznania wypełnij poniższy kwestionariusz. Identyfikując jakie doznania preferuje Twoje dziecko, a jakich unika, uczynisz ogromny krok w kierunku sprawienie, aby Twoje dziecko czuło się bardziej komfortowo w sytuacjach społecznych. Jeśli czujesz, że wypełnienie poniższej ankiety może przysparzać Ci pewnych trudności skontaktuj się z zaufanym terapeutą.

Formularz wrażliwości

Ruch / równowaga
Moje dziecko jest mało wrażliwe na doznania ruchowe. Zachowuje się jakby potrzebowało dużo ruchu takiego jak:

• Bieganie, kręcenie się, kołysanie się
• Wspinanie się
• Wiercenie się na krześle
• Inne ...

Wskazówki do wykorzystania:
Spróbuj zabaw z wykorzystaniem aktywności fizycznej jak berek czy wyścigi.
Stwarzaj dziecku wiele okazji do bawienia się na placu zabaw (zjeżdżalnie, huśtawki, ...).

Moje dziecko jest przesadnie wrażliwe na doznania ruchowe. Sprawia wrażenie jakby ruch wywoływał u niego dyskomfort:

• Unikanie wind, huśtawek, zjeżdżalni
• Leżenie na podłodze
• Stronienie od gier ruchowych (koszykówka, piłka nożna, ...)
• Inne ...

Wskazówki do wykorzystania:
Graj z dzieckiem w gry planszowe, tak aby Twoje dziecko czuło się bezpiecznie.
Upewnij się, że stopy Twojego dziecka dotykają podłogi podczas gdy Twoje dziecko siedzi.


Dotyk
Moje dziecko jest mało wrażliwe na dotyk. Zachowania, które mogą o tym świadczyć to:

• Ochota na ściskanie i przytulanie
• Naleganie na noszenie obcisłych ubrań
• Preferowanie pokarmów które wymagają chrupania i mocnego gryzienia
• Kładzenie się na inne osoby
• Gryzienie swoich ubrań
• Wspinanie się na meble i inne osoby
• Inne ...

Wskazówki do wykorzystania:
Wielokrotnie w ciągu dnia solidnie wyściskaj dziecko.
Czytaj dotykowe książki. Dla przykładu kup lub przygotuj książkę, w której kaczka będzie miała pióra, a owca miękką wełnę.
Baw się w zgadywanie za pomocą dotyku co to za przedmiot.
Wykorzystuj klaskanie dłońmi w zabawach. Baw się w klaskanie w dłonie drugiej osoby lub układanie dłoni jedna na drugiej.
Pozwól Twojemu dziecku uderzać w worek treningowy lub poduszkę kilka razy dziennie.
Spraw aby Twoje dziecko zawsze miało jakąś zabawkę do ściskania pod ręką: gumową piłkę, samochód lub klocki.


Moje dziecko jest przesadnie wrażliwe na dotyk. Ono:

• Nie lubi ubierać ubrań z niektórych materiałów
• Nie lubi nosić czapki i rękawiczek
• Nie lubi mieć mytych lub obcinanych włosów
• Nie lubi stać lub siedzieć blisko innych
• Nie lubi malować palcami, ani ugniatać plasteliny
• Inne ...

Wskazówki do wykorzystania:
Ubieraj swojemu dziecku luźniejsze ubrania i nakładaj mu takiej rękawiczki, w których palce są połączone.
Pozwól swojemu dziecku malować pędzelkiem i bawić się plasteliną za pomocą szpatułki.


Słuch
Moje dziecko jest mało wrażliwe na dźwięk. Ono:

• Nie zawsze odpowiada na swoje imię
• Sprawia wrażenie jakby nie słyszało co inni mówią
• Preferuje specyficzną muzykę lub dźwięki
• "Wyłącza się" w trakcie dialogu
• Inne ...

Wskazówki do wykorzystania:
Zmieniaj barwę i intonację głosu w trakcie rozmowy, aby Twoje dziecko zwracało uwagę na to co mówisz.
Próbuj zaśpiewać, aby zwrócić uwagę dziecka.


Moje dziecko jest przesadnie wrażliwe na dźwięk. Ono:

• Jest niespokojne w pomieszczeniu, w którym jest głośno
• Potrafi usłyszeć nawet najcichsze dźwięki
• Chce aby mówić do niego ściszonym głosem (głównie wtedy kiedy jest smutne)
• Chce aby nie mówić do niego zbyt dużo (głównie wtedy kiedy jest smutne)
• Głośne dźwięki sprawiają, że czuje się niekomfortowo
• Zasłania uszy gdy słyszy niektóre dźwięki
• Inne ...

Wskazówki do wykorzystania:
Mów spokojnie i powoli.
Mów krótkimi, prostymi zdaniami.
Miej przygotowane stopery do uszu dla Twojego dziecka jeśli zamierzasz wybrać się do miejsc, w których może być głośno.



Wzrok
Moje dziecko jest mało wrażliwe na rzeczy, które widzi. Ono:

• Lubi programy telewizyjne, w których widać litery
• Lubi ustawiać rzeczy w rządku
• Lubi oglądać obiekty w ruchu (jak drzwi obrotowe czy wentylatory)
• Lubi przyglądać się zabawkom leżąc na podłodze
• Inne ...

Wskazówki do wykorzystania:
Pobaw się w szukanie przedmiotów w ciemnym pokoju wykorzystując latarkę.
Pisz liściki do swojego dziecka. Wkładam je do torby na jedzenie do szkoły lub pod poduszkę.
Oglądaj wspólnie z nim programy telewizyjne.


Moje dziecko jest przesadnie wrażliwe na rzeczy, które widzi. Ono:

• Wyłącza światła
• Nie lubi książek, ani napisów
• Zasłania oczy od słońca
• Inne ...

Wskazówki do wykorzystania:
Miej pod ręką okulary słoneczne dla dziecka.
Przygaś światło w mieszkaniu.

Czy Twoje dziecko ma problemy z koordynacją ruchową?

Oprócz zaburzeń sensorycznych wiele dzieci z Zespołem Aspergera lub Autyzmem Wysoko Funkcjonującym ma problemy z koordynacją ruchową. Jeśli Twoje dziecko ma takie problemy to zabawa w pewne gry może być dla niego trudna. Może mieć też problem z trzymaniem długopisu. Postaraj się wyobrazić jak takie problemy z koordynacją ruchową mogę przeszkadzać w zabawie Twojego dziecka z rówieśnikami.

Twoje dziecko może mieć problemy z koordynacją ruchową jeśli:

• Wpada na przedmioty lub osoby
• Sprawia wrażenie niezdarnego
• Bawi się zabawkami zawsze w ten sam sposób
• Chodzi w dziwny, nienaturalny sposób
• Bawi się jakąś rzeczą jedynie przez moment i natychmiast odchodzi

Wskazówki do wykorzystania:
Dotykaj swojego dziecko, żeby przypominać swojemu dziecku dokąd idziecie lub co robicie.
Używaj wizualnych wskazówek. Dla przykładu: jeśli Twoje dziecko po jednym zjechaniu na zjeżdżalni idzie w inną stronę to sporządź ślady stóp, po którym będzie mogło przejść od końca zjeżdżalni do schodków prowadzących na zjeżdżalnię.

Przyjrzyj się Twojej interakcji z dzieckiem

Sposób Twojej interakcji z dzieckiem - jak się zachowujesz i jak mówisz do dziecka - ma ogromy wpływ na dziecko. Pamiętasz donośny głos cioci Emilki? To tylko jeden z przykładów (przykład negatywnego wpływu) obrazujący jak styl interakcji dorosłego z dzieckiem może wpływać na zachowanie dziecka.

Rozwiąż poniższy test, aby dowiedzieć się jaki jest Twój styl interakcji. Odpowiedzi "tak" udziel wtedy, jeśli często wykonujesz daną czynność.

1. Zadaję swojemu dziecku mnóstwo pytań
2. Często mówię swojemu dziecku co ma zrobić lub powiedzieć
3. Decyduję w co będę się bawić ze swoim dzieckiem lub o czym będziemy rozmawiać
4. Pozwalam swojemu dziecku wybrać zabawę
5. Rozmawiam na tematy zaproponowane przez dziecko
6. Mówię delikatnie do swojego dziecka
7. Mówię donośnym głosem do swojego dziecka
8. Jestem ożywiony, używam mowy ciała i dużo gestykuluję kiedy rozmawiam z dzieckiem
9. Lubię grać w spokojne zabawy ze swoim dzieckiem (np.: gry planszowe)
10. Lubię wszystkie spontaniczne zabawy ze swoim dzieckiem

Styl spokojny

Jeśli odpowiedziałaś, że:

• Mówię delikatnie do swojego dziecka
• Lubię grać w spokojne zabawy ze swoim dzieckiem (np.: gry planszowe)
• Nie mówię donośnym głosem do swojego dziecka
• Nie jestem ożywiona, nie używam mowy ciała i nie gestykuluję kiedy rozmawiam z dzieckiem
• Nie lubię spontanicznych zabaw ze swoim dzieckiem

to prawdopodobnie Twój styl bycia jest spokojny.

Ludzie o takim usposobieniu nie denerwują się przesadnie i nie ekscytują jeśli znajdą się w stresującej sytuacji. Mówią powoli i rzadko podnoszą głos. Wydają się mieć kojący wpływ na ludzi ze swego otoczenia. Rodzice o takim usposobieniu dobrze pasują do dzieci nadwrażliwych i przesadnie reagujących na bodźce.

Styl ożywiony

Jeśli odpowiedziałaś, że:

• Mówię donośnym głosem do swojego dziecka
• Jestem ożywiony, używam mowy ciała i dużo gestykuluję kiedy rozmawiam z dzieckiem
• Lubię wszystkie spontaniczne zabawy ze swoim dzieckiem
• Nie mówię delikatnie do swojego dziecka
• Nie lubię grać w spokojne zabawy ze swoim dzieckiem (np.: gry planszowe)

to prawdopodobnie Twój styl bycia jest żywiołowy.

Niektórzy z nas starają się sprawić za pomocą głosu lub innych czynności, aby wszystko było dla dziecka bardzo ekscytujące. Ludzie ci mówią donośnym głosem używając przy tym mowy ciała. Nierzadką też dużo gestykulują. Większość ludzi lubi znajdować się w towarzystwie takich osób. Rodzic, który zachowuje się w taki właśnie sposób dobrze pasuje do dziecka, które jest zbyt mało wrażliwe na różne bodźce takie jak dźwięk, dotyk czy doznania wzrokowe.

Dopasuj swój styl do potrzeb dziecka

Kiedy już stwierdzisz, który styl lepiej Ciebie opisuje to zweryfikuj, czy jest on odpowiedni dla Twojego dziecka. Możesz bardzo wiele zmienić w zachowaniu swojego dziecka jeśli dokonasz zmian w swoim stylu. Możesz także spróbować namówić inne osoby z otoczenia (krewni, nauczyciele, rówieśnicy dziecka), aby także zmodyfikowali nieco swój styl.

Zmiana swojego stylu przeważnie nie jest tak trudna jak to się może na pierwszy rzut oka wydawać. Jeśli spokojny styl nie leży w Twojej naturze możesz sobie pomagać starając się stworzyć spokojną atmosferę. Dla przykładu jeśli Twoje dziecko zatyka uszy i jest przygnębione z powodu głośnej dyskusji w jasno oświetlonym pokoju to możesz spróbować przyciemnić pokój i starać się mówić trochę ciszej. Lub jeśli Twoje dziecko jest zbyt mało wrażliwe na bodźce i wydaje się, że nie zwraca na Ciebie uwagi to możesz mówić do niego w sposób bardziej żywiołowy i starać się dużo gestykulować.

Spokojny styl pasuje do dziecka, które jest przesadnie wrażliwe na bodźce.
Żywiołowy styl pasuje do dziecka, które jest zbyt mało wrażliwe na bodźce.

Styl apodyktyczny

Jeśli odpowiedziałaś, że:

• Zadaję swojemu dziecku mnóstwo pytań
• Często mówię swojemu dziecku co ma zrobić lub powiedzieć
• Decyduję w co będę się bawić ze swoim dzieckiem lub o czym będziemy rozmawiać
• Nie pozwalam swojemu dziecku wybierać zabaw
• Nie rozmawiam na tematy zaproponowane przez dziecko

to prawdopodobnie masz apodyktyczny styl.

Apodyktyczni rodzice często zasypują swoje dzieci pytaniami. Często mówią swoim dzieciom co mają robić. Rodzice ci prawdopodobnie uważają, że ich dzieci potrzebują wiele ich wsparcia w nauce nowych umiejętności.

Czasami taki styl się sprawdza. Niemniej jednak często apodyktyczni rodzice zadają zbyt wiele pytań i dają zbytnio instruują dzieci. Tacy rodzice na zadane pytanie chcą usłyszeć oczekiwaną przez nich odpowiedź i tak długo pytają dziecko aż ją uzyskają.

Czy taki apodyktyczny styl pomaga dziecku w nauce? Tak i nie, zobacz na listę poniżej.

Jak dziecko reaguje na apodyktyczny styl?

• Odpowiada na pytania i wykonuje polecenia :)
• Uczy się nowych umiejętności takich jak obsługa nowych zabawek i jak się witać z rówieśnikami :)
• Czeka na innych aż zaczną zabawę lub rozmowę :(
• Czuje, że wymagają od niego żeby coś zrobił lub powiedział i często się poddaje :(
• Stosuje odpowiedzi składające się tylko z jednego słowa :(
• Powtarza to co Ty powiedziałaś zamiast użyć własnych słów :(

Styl wyrozumiały

Jeśli odpowiedziałaś że:

• Pozwalam swojemu dziecku wybrać zabawę
• Rozmawiam na tematy zaproponowane przez dziecko
• Nie zadaję swojemu dziecku mnóstwa pytań
• Nie mówię swojemu dziecku co ma zrobić lub powiedzieć
• Nie decyduję w co będę się bawić ze swoim dzieckiem lub o czym będziemy rozmawiać

to prawdopodobnie Twój styl można określić jako wyrozumiały.

Rodzice, których styl można określić jako wyrozumiały czekają i pozwalają swoim dzieciom wybrać zabawę albo temat rozmowy. Reagują na to co mówi dziecko - co sprawia, że dziecko dalej chce mówić. Czasem takie podejście określane jest jako "podążanie za dzieckiem".

Dzieci częściej rozpoczynają rozmowę i mówią więcej jeśli ich rodzice są wyrozumiali i dają się wciągnąć w rozmowę. Tak więc przez większość czasu będziemy bazować na tym podejściu: oczekujemy żeby dowiedzieć czym interesuje się dziecko, a następnie wykorzystujemy to. Bycie wyrozumiałym nie oznacza jednak, że nigdy nie zadajemy pytań ani nie mówimy dzieciom co robić. Jeśli Twoje dziecko zadaje pytania to staramy się na nie odpowiadać. Z drugiej strony jednak możesz nauczyć dziecko nowych umiejętności jeśli wydasz mu precyzyjne polecenie.

Jak dziecko reaguje na wyrozumiały styl?

• Czuje, że ma wpływ na wiele rzeczy :)
• Samodzielnie rozpoczyna zabawę i rozmowę :)
• Jest mniej kłótni bo pozwalamy jemu uczestniczyć w wyborze tego co będziemy robić :)
• Jest bardziej towarzyskie :)
• Stosuje dłuższe i bardziej skomplikowane wypowiedzi :)
• Mówi więcej o swoich własnych pomysłach :)

---

Zdanie sobie sprawy z tego w jaki sposób Twoje dziecko najlepiej przyswaja wiedzę oraz poznanie jaki wpływ ma Twój styl na dziecko pozwoli Ci sprawić, aby Twoje dziecko było bardziej zrelaksowane i gotowe na interakcję. Prawdopodobnie nie ustrzeżesz się prób i błędów podczas zmiany Twojego stylu. To co będzie działało w jednej sytuacji prawdopodobnie nie będzie działało w innej.

Kiedy tylko możliwe pytaj swoje dziecko co sprawia, że czuje się dobrze. W miarę jak Twoje dziecko będzie coraz starsze to będzie sprawniej komunikowało jakiej pomocy oczekuje i będzie starało się wypracować własne sposoby na to by być skupionym na tym co dzieje się wokół niego.